Οι διάφορες προλήψεις, τα γούρια και οι δεισιδαιμονίες είναι κοινός τόπος για πολλούς ποδοσφαιριστές ή και προπονητές. Αξέχαστος έχει μείνει, συγκεκριμένα, στους οπαδούς της Μπέρμιγχαμ ο τεχνικός Μπάρι Φράι, ο οποίος συνήθιζε την προηγούμενη του αγώνα να… ξαλαφρώνει στις τέσσερις γωνίες του γηπέδου για γούρι, όπως έχει παραδεχτεί ο ίδιος!
Πιο… μεθοδικός ήταν ο Τζιοβάνι Τραπατόνι, ο οποίος όταν ήταν στον πάγκο της Εθνικής Ιταλίας είχε μαζί του αγιασμό σε μπουκαλάκι, ραντίζοντας συχνά-πυκνά τον εαυτό του! Εκεί όμως που παρεπιδημούν σε μεγάλο βαθμό τα κάθε λογής γούρια και προλήψεις είναι στην Αφρική, όπου επικρατεί το «τζούτζου».
Σύμφωνα με το «inbedwithmaradona.com», τζούτζου στις χώρες της Δυτικής Αφρικής αποκαλείται κάθε αντικείμενο στο οποίο έχουν αποδώσει μαγικές ιδιότητες, είτε για προφύλαξη από τα «κακά πνεύματα», είτε ως μαύρη μαγεία.
Στον αγώνα της πρεμιέρας του Κόπα Άφρικα το 2008 μεταξύ της Γκάνας και της Γουινέας, οι οπαδοί της πρώτης είχαν προμηθευτεί αγγεία τζούτζου «για να κρατήσουν μακριά το κακό». Εκ του αποτελέσματος δικαιώθηκαν πάντως, μιας και η Γκάνα νίκησε 2-1! Πιο περίεργη είναι η περίπτωση των μελών της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας του Καμερούν, οι οποίοι το 2002 πριν από το ματς με το Μάλι, μαζί με τον προπονητή της ομάδας, τοποθέτησαν στον αγωνιστικό χώρο ένα φυλαχτό.
Φέτος, ο πρώην τεχνικός της Γκάνας, Γκόραν Στεβάνοβιτς, απέδωσε την αποτυχία της ομάδας του στο Κόπα Άφρικα στους παίκτες του που προσπαθούσαν να… βλάψουν ο ένας τον άλλο με τη χρήση τζούτζου και μαύρης μαγείας!
«Χρειαζόμαστε βοήθεια για να αλλάξουμε τη νοοτροπία κάποιων παικτών σχετικά με τη χρήση μαύρης μαγείας και να εξασφαλίσουμε πως θα υπάρχει πειθαρχία και ο ένας παίκτης θα σέβεται τον άλλον», είπε ο Στεβάνοβιτς ο οποίος απολύθηκε πάντως τον Μάρτιο…
Ο Γερμανός σκηνοθέτης Όλιβερ Μπέκερ στο εξαιρετικό ντοκυμαντέρ του «Kick the Lion—Football and Magic in Africa» (σ.σ. «κλωτσήστε το λιοντάρι-ποδόσφαιρο και μαγεία στην Αφρική») εξιστορεί μεταξύ άλλων: «Τα γιατροσόφια και η μαγεία έχουν σημαντικό ρόλο στις αφρικανικές κοινωνίες. Το ποδόσφαιρο είναι μακράν το δημοφιλέστερο άθλημα στην Αφρική, επομένως είναι φυσικό γι` αυτούς τα κάθε λογής «μαγικά» βοηθήματα να παίζουν σημαντικό ρόλο και στο παιχνίδι».
«Αν το τζούτζου βοηθούσε κάποιους παίκτες, γιατί κανείς Αφρικανός δεν κατέκτησε το Μουντιάλ;», αναρωτήθηκε ο Νιγηριανός πρώην ποδοσφαιριστής και νυν τεχνικός, Εμέκα Εζεούγκο. Όταν ρωτήθηκε για τις φήμες που ήθελαν τον πρώην συμπαίκτη του, Ταρίμπο Ουέστ (σ.σ. σέντερ μπακ με μεγάλη καριέρα στην Ευρώπη) να κάνει εκτεταμένη χρήση των τζούτζου, αρνήθηκε πάντως να σχολιάσει οτιδήποτε.
Ο Εζεούγκο φέρεται να δήλωσε ότι όταν ήταν στην Εθνική Νιγηρίας αρκετοί συμπαίκτες του χρησιμοποιούσαν τζούτζου, κρεμώντας διάφορα φυλαχτά στα αποδυτήρια… Αργότερα, πάντως ο ίδιος αρνήθηκε πως έκανε αυτές τις δηλώσεις και τις απέδωσε σε δημοσιογράφο που απλά έγραψε ψέματα για να εντυπωσιάσει.
Αυτό που δεν έχει διαψευστεί είναι οι μαρτυρίες του Αφρικανού ανταποκριτή του BBC, Ράντι Τζο Σάαχ πως είναι κοινή πρακτική στην Αφρική αρκετές ομάδες να διακυκτερεύουν έξω από νεκροταφεία (!) τις παραμονές κρίσιμων αγώνων. Όταν μάλιστα, οι αποστολές είναι στο εξωτερικό κάποιες ομάδες αποφεύγουν να μένουν σε ξενοδοχεία ή να χρησιμοποιούν οχήματα που τους προσφέρονται, επειδή φοβούνται πως έχουν καταληφθεί από «κακά πνεύματα»!
Ο πρώην τεχνικός διευθυντής της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Νιγηρίας, Κασιμόβο Λαλόκο, είχε δηλώσει σε εκπομπή του BBC World Service πως «πιστεύω ότι υπάρχει το τζούτζου. Σαν Αφρικανός έχουμε τέτοια έθιμα και παραδόσεις».
Το 2002 το BBC ανέφερε ότι η κυβέρνηση της Ακτής Ελεφαντοστού είχε να τακτοποιήσει μια διαμάχη 10 ετών με… μάγους μιας φυλής, που υποστήριζαν ότι είχαν βοηθήσει την ομάδα το 1992 να κατακτήσει το Κόπα Άφρικα! Οι πληροφορίες μάλιστα ανέφεραν πως οι «μάγοι» είχαν προσληφθεί από τον Υπουργό Αθλητισμού της Ακτής Ελεφαντοστού…
Επίσης, ο τότε Υπουργός Αθλητισμού και Φυσικής Αγωγής του Καμερούν, Μάικλ Ζόα, είχε δηλώσει σε συνέντευξη Τύπου ότι η κυβέρνηση απέλυσε τους «μάγους» του τεχνικού τιμ, καθώς ένας από τους παράγοντες αποτυχίας της ομάδας ήταν και το γεγονός ότι οι «μάγοι»… δεν ήταν αποτελεσματικοί!
Τα προβλήματα, όχι στο ποδόσφαιρο μόνο, αλλά στους υπόλοιπους τομείς, στις χώρες της Αφρικής είναι φυσικά πολύ πιο σοβαρά και επείγοντα και δεν λύνονται δια μαγείας και… τζούτζου. Τέτοιες αντιλήψεις βέβαια είναι βαθιά ριζωμένες στους λαούς της Μαύρης Ηπείρου και είναι δύσκολο να αλλάξουν από τη μια μέρα στην άλλη.
Για το τέλος, η ατάκα ανήκει και πάλι στον Εμέκα Εζεούγκο, ο οποίος σημείωσε δηκτικά: «Αν το τζούτζου είχε αποτέλεσμα, η Ινδία θα είχε κερδίσει όλα τα Μουντιάλ, καθώς δεν έχει αντίπαλο στο… τζάντου (σ.σ. είδος μαύρης μαγείας)»!
Επιμέλεια: Δημήτρης Χατζής
Οtherside football 